Spoetnikliefde: dromerige roman draait rond onbereikbare liefde

De tweeëntwintigjarige Sumire heeft in Spoetnikliefde van Haruki Murakami grote ambities. Ze wil een ‘dikke negentiende-eeuwse totaalroman’ schrijven en heeft daarvoor haar studie afgebroken. Ondanks haar geïsoleerde bestaan wordt ze niet geteisterd door een writer’s block. Integendeel: met een hoofd ‘zo helder als een winteravond’ schrijft ze met gemak lappen tekst. Maar Sumire worstelt met het uitfilteren van wat nu belangrijk is voor het verhaal en wat niet. Daarom leest docent en studievriend K haar manuscripten na. Stiekem koestert K gevoelens voor Sumire – gevoelens die zij niet voor hem heeft. Wanneer Sumire de raadselachtige Mioe ontmoet, wordt ze op slag verliefd op de 17 jaar oudere getrouwde vrouw: ‘alsof ze uit het niets werd geraakt door de bliksem’. Mioe worstelt op haar beurt met een surrealistische, maar zeer traumatische gebeurtenis en kan daardoor Sumire’s liefde niet beantwoorden.

Tweesplitsing

Net zoals satellieten alsmaar rond een object blijven draaien, volgt de plot in Spoetnikliefde de banen die Sumire, K en Mioe beschrijven. Murakami kiest ervoor om het grootste deel van het boek vanuit de eenzame K te vertellen. Via hem leert de lezer Sumire kennen waardoor zij als afstandelijk personage wordt neergezet, enkel gekleurd door de hopeloos romantische roze bril van K. Hij ziet een sterke schrijver in haar verborgen zitten, maar ook een breekbaar persoon die het nodig vindt hem midden in de nacht op te bellen om zijn middelmatige advies aan te horen. K’s perspectief, gecombineerd met het besef dat er buiten zijn visie ook nog een andere Sumire bestaat, zet de aanzet tot meerdere tweesplitsingen die in Spoetnikliefde volgen. Zo benadrukken Mioe’s metafysische ervaring in het reuzenrad en de plotselinge verdwijning van Sumire op een Grieks eiland het bestaan van een wereld die we niet kunnen zien, maar die wel degelijk sluimert onder de oppervlakte van ons dagelijks leven. Murakami deed eerder al iets soortgelijks in Hard-Boiled Wonderland en het einde van de wereld. Aan de hand van een technisch-biologisch plot met een vleugje sciencefiction, zette hij realiteit tegenover verbeelding en het bewuste tegenover het onbewuste.

Nachtmerries, fantasieën en verlangens in Spoetnikliefde

In Spoetnikliefde blijft het verhaal dichter bij de werkelijkheid. Toch krijgt het dromerige uiteindelijk de overhand, iets wat Murakami hier zeer overtuigend weet te doen. In de vorm van nachtmerries, fantasieën en verlangens neemt de lezer een duik in die ‘andere wereld’, bevolkt door doppelgänger, schimmen en demonen. Spoetnik, behalve satelliet ook Russisch voor ‘reisgenoot’, krijgt een wel heel letterlijke betekenis wanneer Mioe Sumire meeneemt op een zakenreis naar Europa. Na Sumire’s verdwijning reist ook K de vrouwen achterna en leert zo Mioe kennen. Via twee teksten die K van haar vindt, krijgt de lezer een summier inkijkje in Sumire’s belevingswereld. Ondanks het feit dat de personages worden gevormd door elkaars visie, blijven ze voor zowel elkaar als de lezer ongrijpbaar. Spoetnikliefde leest dan ook als een vluchtige droom. Zo één zonder duidelijk einde maar die nog wel even in je hoofd blijft rondgaan.

📖 Ook lezen? Koop hier Spoetnikliefde of steun je boekhandel via Libris.