Titel: Norwegian Wood
Originele titel: Noruwei No Mori (ノルウェイの森)
Auteur: Haruki Murakami
Uitgeverij: Atlas Contact
Vertaling: Elbrich Fennema
Genre: Literatuur
Bladzijdes: 320
Uitvoering: Paperback
ISBN: 978-90-254-4284-2
Wanneer de 37-jarige Toru Watanabe arriveert in Hamburg, hoort hij in het vliegtuig Norwegian Wood van The Beatles op de radio. Het liedje brengt hem terug naar zijn studententijd, eind jaren ’60. In die periode studeert de 19-jarige Watanabe theaterwetenschappen aan de Universiteit van Tokyo. Na zijn colleges werkt hij in een platenzaak. Bij aanvang van zijn studie trekt hij veel op met jeugdvriendin Naoko die aan dezelfde universiteit studeert. Hun (complexe en niet geheel platonische) vriendschap wordt overschaduwd door het verlies van Kizuki. Hij is Naoko’s eerste liefde en Watanabe’s beste vriend, die enkele jaren eerder zelfmoord pleegde.
Muziek, boeken en seks
Gaandeweg haar studententijd raakt Naoko steeds meer verzeild in een depressie. Zij wordt uiteindelijk opgenomen in een kliniek in de bergen rond Kyoto. Watanabe blijft achter in Tokyo waar door de studentenopstanden een roerige tijd aanbreekt. Hij vult de leegte met het lezen van de boeken van F. Scott Fitzgerald, Thomas Mann en Herman Hesse. Daarnaast wordt hij omringd door enkele opmerkelijke figuren. Zijn huisgenoot is een excentrieke jongen met een schoonmaakmanie, en de charismatische Nagasawa neemt hem elk weekend mee uit om meisjes te scoren voor seks – gedrag dat eigenlijk niet echt bij de stille, observerende Watanabe past.
Brievenpost
Watanabe houdt ondertussen contact met Naoko door middel van brieven. Wanneer het beter lijkt te gaan met Naoko, brengt Watanabe een paar intieme dagen door bij haar en Reiko – Naoko’s gitaarspelende begeleider – in de kliniek. Na zijn terugkomst ontmoet hij op de campus medestudent Midori. Midori is in veel opzichten de tegenpool van Naoko. Ze is ongeremd, levenslustig en ondanks dat zij een vriend zegt te hebben, wordt het al snel duidelijk dat zij gevoelens voor Watanabe heeft. Maar Watanabe’s hart behoort Naoko toe. Toch?
Een realistische bildungsroman
Norwegian Wood (Nederlandse vertaling door Elbrich Fennema) is een bildungsroman van Haruki Murakami (1949) waarmee de Japanse schrijver in 1987 doorbrak. Het boek onderscheidt zich van Murakami’s overige werk door de afwezigheid van magisch-realistische elementen. De focus in de roman ligt op de geschreven brieven en nauwgezette gedachten en dialogen van de personages. Met motieven als (de ‘overdraagbaarheid’ van) depressie, liefde, volwassen worden, onschuld, eenzaamheid, wroeging en (existentiële) angst, weet het boek in een vlotte vertelstijl de lezer mee te slepen in een sfeer van nostalgie en melancholie die ook na het uitlezen nog even blijft hangen. Toch is Watanabe bij vlagen ook erg optimistisch, puur en grappig. Al is deze humor een erg subtiele vorm van ironie die pas gaandeweg de roman ontdekt wordt.
I once had a girl…
Na zijn ontmoeting met Midori raakt Watanabe steeds meer verstrikt in zijn keuze tussen Naoko – waarmee hij al heimelijk een toekomst voor zich ziet, maar wier wisselende psychische gesteldheid voor veel onzekerheid zorgt – en Midori die hem juist een probleemloze toekomst voorschotelt. Hoewel de lezer al vrij snel aanvoelt dat Naoko niet in staat is om liefde (als daar al sprake van is) voor Watanabe op te brengen, wordt dit toch pijnlijk door het besef dat Naoko zichzelf heeft overtuigd van het idee dat haar huidige toestand een straf is voor de utopische jeugd die zij met Kizuki heeft beleefd. Haar band met Watanabe berust op een eenzijdige afhankelijkheid. Zonder Watanabe zal iedere tastbare herinnering aan Kizuki ophouden te bestaan.
Terugblikken op het verleden
Herinneringen spelen in Norwegian Wood een grote rol, het verhaal wordt immers verteld als terugblik. Daarnaast vragen verschillende personages aan Watanabe of hij hen wil herinneren. Watanabe luistert naar hun verhalen, maar beseft tegelijkertijd de angst en eenzaamheid, maar ook de incongruentie die met herinneringen gepaard gaan. Zo zal Kizuki in zijn geheugen altijd zeventien blijven en daarmee symbool staan voor de eindigheid van het leven. Wat Watanabe ook met zijn leven zal doen, welke keuze hij ook zal maken, de grenzen die aan het leven vastzitten zullen hier niet door verschuiven. Opvallend is dan ook dat Watanabe in elke situatie en bij iedere keuze in zijn leven de rol van willoze toeschouwer inneemt.
Deus ex machina
De belangrijkste verhaallijnen (de volwassenwording van Watanabe en zijn driehoeksverhouding met Naoko en Midori) vallen te herleiden uit Watanabe’s sceptische houding tegenover deus ex machina; een verteltechniek die voor het eerst werd toegepast in Griekse en Romeinse toneelspelen. In een gedachtespinsel uit Watanabe, met betrekking tot Euripides, kritiek over dit herstellen van chaos zodat iedereen verzekerd is van een goed einde. Niet iedereen kan toch immers tevreden zijn? In Norwegian Wood is deze ‘goddelijke hand’ dan ook niet aanwezig. Watanabe’s leven kabbelt rustig voort en hij gaat mee in de loop der dingen. De plotwendingen in de roman zijn daardoor niet onverwachts, maar volgen elkaar logischerwijs op. Zelfs de vage afloop van het boek lijkt binnen de kaders van het verhaal knap tot een gesloten en neutraal einde te komen.
Norwegian Wood werd in 2010 verfilmd onder leiding van de Vietnamese regisseur Trân Anh Hùng. 🙂
Eindoordeel: Norwegian Wood
Lees ook mijn recensies van Haruki Murakami’s Hard-boiled Wonderland en het einde van de wereld en Ten zuiden van de grens.
- Norwegian Wood: Japanse bildungsroman over de keerzijde van liefde - 3 augustus 2017
- Billy the Kid en de vampiers van Vegas & De dood van Jeanne d’Arc: Korte verhalen uit de wereld van Nicolas Flamel #1 - 31 juli 2017
- Ma vie de Courgette: kleurrijke stop-motion film over donkere thema’s - 27 juli 2017
Ontdek meer van Eline schrijft hier
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.
Geen reacties