Titel: Waanzin in de wereldliteratuur
Auteur: Pieter Steinz
Uitgeverij: Stichting CPNB
Genre: Non-fictie, Essay
Bladzijdes: 64
Uitvoering: Paperback
ISBN: 978-90-596-5276-7
Pieter Steinz (1963), voormalig directeur van het Nederlands Letterenfonds en journalist/criticus bij NRC Handelsblad, schreef in 2015 het Boekenweekessay Waanzin in de wereldliteratuur. Aan de hand van Het Dolhuys in zijn woonplaats Haarlem, neemt hij de lezer mee op een literaire rondleiding door het “Museum van de geest.”
Waanzin als bron van inspiratie
Steinz geeft in het boekje een overzicht van werken van verschillende (krankzinnige) schrijvers en hun gestoorde personages:
“Gekken en dwazen, of beter gezegd geesteszieken en psychisch gestoorden, zijn een rijke bron van inspiratie voor schrijvers uit alle tijden en culturen.”
Aldus Steinz. Een snelle greep in deze categorie van besproken personages bestaat uit Goethe’s Werther. De onbetrouwbare vertellers in het werk van Edgar Allan Poe. Stevensons Henry Jekyll en Ellis’ Patrick Bateman uit American Psycho (1991). Schrijven over waanzin gebeurde eigenlijk al in de oudheid. Het is al terug te vinden in stukken van Euripides en Aristoteles. Deze laatste vroeg zich zelfs af of er een verband bestaat tussen waanzin en creativiteit. Steinz stelt dat diverse schrijvers in de vorm van fictie en non-fictie vaak reflecteerden op hun eigen psychische problemen. Voorbeelden zijn Virginia Woolf, Sylvia Plath en Gerrit Achterberg. Behalve schrijvers en hun personages blijven ook de psychiaters een nadere ontleding niet gespaard. Zij dreigen in verschillende werken namelijk maar al te vaak te vervallen in een dubieuze rol waarin zijzelf krankzinnig worden, en zich anders schuldig maken aan allerlei zonden.
Wat is waanzin?
Steinz vraagt zich af of literatuur niet altijd een beetje over gekte gaat. Het door hemzelf zorgvuldig opgestelde, incomplete, lijstje van psychiatrische gevallen in de literatuur lijkt deze suggestie te bevestigen. En als literatuur niet over “complete waanzin [gaat], maar op het gebied tussen het normale en het krankzinnige” is er vaak een begrijpelijke reden aan te wijzen waarom een personage zich zo ‘gek’ gedraagt (Madame Bovary, Lady MacBeth).
Waanzin in de wereldliteratuur is een uitdagend essay
Hoewel de titel ‘wereldliteratuur’ erg breed is (maar wel goed allitereert), richt het essay zich met name op Europese literaire werken. Desondanks is Waanzin in de wereldliteratuur een uitdagend essay, in de zin dat Steinz’ belezenheid in slechts zestig pagina’s moest passen. Lezers van literatuur zullen de psychische worstelingen van de meeste schrijvers en personages die Steinz in zijn essay noemt wel kennen. Voor de overige lezers valt er zeker wat nieuwe informatie in te ontdekken.
Eindoordeel: Waanzin in de wereldliteratuur
Ontdek meer van Eline schrijft hier
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.
Geen reacties