The Raw Shark Texts: Griekse mythe in een modern jasje

29 februari 2016
Leestijd: 6 min.
,
the-raw-shark-texts-steven-hall_header

Titel: The Raw Shark Texts
Auteur: Steven Hall
Uitgeverij: Canongate
Genre: Literatuur, sciencefiction
Bladzijdes: 430
Uitvoering: Paperback
ISBN: 978-1-84767-024-3

Eric Sanderson II wordt, beroofd van zijn geheugen, wakker op de grond in zijn slaapkamer. Terwijl het leven in het slaperige stadje zijn gangetje gaat, is het thuis bij Eric een chaos. Via brieven komt hij in contact met de ‘Eerste Eric Sanderson’. Deze Eric I lijkt veel over hem te weten. Volgens hem wordt Eric II achtervolgd door een Ludovician. Een conceptuele haai die zich voedt met woorden, gedachten, wensen en verlangens. In de buurt van communicatiekanalen ligt hij op de loer, en nu heeft hij zijn zinnen gezet op het geheugen van Eric II.

Op pad met dictafoons, brieven en een kat

Daarnaast is Eric II onder behandeling van Dr. Randle. Randle is een gepensioneerde psychiater die hem vertelt dat hij leidt aan dissociatieve fugue. Deze stoornis heeft zich geopenbaard nadat Erics vriendin, Clio Aames, tijdens hun vakantie op het Griekse eiland Naxos in zee is verdronken. Volgens Randle is dit Erics elfde terugval sinds het ongeluk. Ze drukt hem op het hart om alles wat Eric I vertelt te negeren en zijn brieven vooral niet te openen. Dit vergroot namelijk de kans op recidive. Nadat Eric II dit advies in de wind heeft geslagen, ontvouwt zich voor zijn ogen een avontuur waarin hij, bepakt met dictafoons, brieven van Eric I en zijn kat Ian, op jacht gaat naar de haai en op zoek gaat naar zijn geliefde Clio. Zal zijn tocht dit keer wel goed uitpakken?

The Raw Shark Texts doet denken aan Murakami

De ontmoeting van Eric II met Scout en de herinneringen in de Light Bulb Fragmenten van Eric I aan Clio, lijken al snel onlosmakelijk met elkaar verbonden. De confrontatie met Mr. Nobody, hun tocht door Un-Space en het vinden van de ‘crypto-conceptuele oceanoloog’ Dr. Trey Fidorous, vallen als puzzelstukjes op hun plaats in de hoop tot een compleet plaatje te komen. Dit gebeurt echter niet. Hoewel Eric II zich niks meer herinnert, voelt het steeds alsof deze gebeurtenissen zich al eens eerder hebben afgespeeld. En als lezer kun je hier niet zoveel mee. Vanaf het betreden van Un-Space doet The Raw Shark Texts denken Haruki Murakami’s Hard-Boiled Wonderland and the End of the World. Hier wordt ook afgewisseld tussen twee parallelle verhaallijnen en de daarbij behorende werelden waarin de personages elkaars dubbelganger zijn. In The Raw Shark Texts wordt enerzijds het verhaal verteld van Eric en Clio, anderzijds speelt zich het verhaal af van Eric en Scout. Als lezer vraag je je steeds opnieuw af wat nu echt is en wat niet. Na het vinden van Dr. Trey Fidorous wordt al snel duidelijk dat hun missie, net als de Ludovician, slechts conceptueel is. De haai, de boot, de zee; ze zijn allemaal niet tastbaar. Ze doen denken aan scènes uit een verloren herinnering die door een samenloop van omstandigheden plotseling weer zijn opgedoken. Op dat punt wordt het verhaal voor de lezer iets te ongeloofwaardig.

Parallelle verhaallijnen verduidelijken door een Rorschachtest

The Raw Shark Texts van Steven Hall las deze recensent voor het eerst tijdens het eerste jaar van de studie en daar werd al de indruk gewekt dat de titel zinspeelt op de bekende Rorschachtest of inktvlekken test. Tegen het einde van de roman is de volgende zin een terugkerend mantra:

The view becomes the reflection, and the reflection, the view.

In het licht van de titel als verwijzing naar een projectieve test klinkt dit inderdaad logisch. De persoonlijke betekenis die je kunt geven aan een inktvlek is net zo goed toepasbaar op de individuele interpretatie van (traumatische) ervaringen. In die zin zou de conceptuele wereld van Eric II slechts een reflectie zijn. Een valse afspiegeling van het leven van Eric I. Wanneer Eric II via de ondergrondse gangen van Dr. Fidorous weer in de slaapkamer van Eric I terecht komt (dat bekend is uit de openingsscène van het boek) is de parallelle verhaallijn een feit. De levens van Eric I en Clio en Eric II en Scout bevinden zich dan boven en onder de oppervlakte van de zee. Ze zijn een kalme afspiegeling in het water dat enkel ruw verstoord wordt door de rimpelingen van de hongerige Ludovician.

The Raw Shark Texts draait om omgaan met verlies

Tevens wordt het doel van de roman op dat moment duidelijk. Het draaide al die tijd om de manier waarop Eric II omgaat met het verlies van Clio. Het ongeluk had Eric hevig getraumatiseerd achtergelaten en de wijze waarop hij de weg naar haar dood keer op keer in zijn hoofd afspeelt, lijkt wel een obsessie. Dr. Randle mag zich vastleggen op dissociatieve fugue, maar de manier waarop Eric II, door middel van dissociatie, een afspiegeling van zijn vorige leven creëert om Clio te redden, lijkt ook veel weg te hebben van posttraumatische stress. Dat deze herbeleving geen oplossing is maar één van de symptomen van zijn aandoening, neemt Eric II, ondanks Randle’s advies, dan maar voor lief.

The Raw Shark Texts steekt Grieks liefdesverhaal in een modern jasje

Op de achterkant van de roman noemt Mark Haddon The Raw Shark Texts een mix van The Matrix, Jaws en The Da Vinci Code. Ook invloeden van Alice in Wonderland, Memento, The Eternal Sunshine of the Spotless Mind en de Griekse mythe Orpheus en Eurydice zijn te herkennen. Steven Hall houdt de lezer de eerste paar hoofdstukken in zijn greep maar rond de helft verslapt dit helaas. Het lijkt erop dat Hall veel ideeën had voor zijn roman en deze allemaal wilde gebruiken. Hierdoor voelt de tweede helft van het boek wat afgeraffeld. Hall noemt hier veel nieuwe theorieën (zoals Mycroft Ward en de legende van Shotai-Mu) waarvan het soms niet duidelijk is of ze daadwerkelijk iets toevoegen aan het plot of slechts geïntroduceerd worden om te worden genoemd. Ook Halls metaforische schrijfwijze bracht op den duur meer verwarring dan helderheid. De illustraties en het vijftig pagina’s tellende flipboek van de Ludovician zijn daarentegen erg vermakelijk. Hoewel The Raw Shark Texts lijkt te passen binnen het sciencefiction genre, is het mooier om het boek te zien als een poging om het Griekse mythische liefdesverhaal in een modern jasje te steken. Maar ook dat is natuurlijk een kwestie van interpretatie.


Eindoordeel: The Raw Shark Texts
3
Eline
Volg mij op:

Geen reacties

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.