The Boy and the Heron: wervelende animatie toont rouw in vogelvlucht

Miyazaki’s nieuwste werk laveert tussen realiteit en folklore.

Een nieuwe (handgetekende) film van de 83-jarige (!) Hayao Miyazaki was een tijdje geleden nog ondenkbaar. In 2013 kondigde de Japanse filmmaker, die in 1985 het succesvolle Studio Ghibli oprichtte, namelijk na de release van The Wind Rises zijn pensioen aan. Enkele jaren later begon hij toch weer aan een nieuw project dat inmiddels internationaal is uitgebracht onder de naam The Boy and the Heron. Deze semi-autobiografische animefilm neemt de kijker mee terug naar de turbulente jaren van de Tweede Wereldoorlog. Daar waar Studio Ghibli’s Grave of the Fireflies broer en zus Seita en Setsuko volgt die proberen te overleven te midden van afgrijselijke bombardementen, verliest de twaalfjarige Mahito in The Boy and the Heron zijn moeder gedurende de oorlog in een allesverzengende brand. Getraumatiseerd en diep bedroefd vertrekt hij na de destructieve oorlogsjaren met zijn vader naar het nabijgelegen platteland. Hij vindt onderdak in een statige residentie waar hij al snel in contact komt met een geheimzinnige grijze reiger die hem naar een mysterieuze, met klimop versierde toren probeert te lokken.

Realiteit vervlecht met nachtmerrieachtige droomwereld

Het duurt even voor het verhaal in The Boy and the Heron op gang komt. Dat Miyazaki zijn animatiekunsten nog altijd niet is verloren, wordt vrijwel direct duidelijk als de film begint. De vloeiende, maar enigszins dreigende scene wanneer Mahito de trap opsnelt bij het bericht dat het niet goed gaat met zijn moeder is onmiskenbaar Miyazaki. Evenals de tot in de kleinste details uitgewerkte mimiek wanneer de jongen met tegenzin verneemt dat zijn vader zal hertrouwen, waarna een drastische verhuizing en saaie dagen in de uitgestrekte tuinen van het verblijf volgen. Net als in het eerdere werk van de Japanse animator, raakt het nieuwe leven van Mahito gaandeweg vervlochten met een (nachtmerrieachtige) droomwereld. De toren vormt de poort ernaartoe waarvan de reiger Mahito op het hart drukt dat deze hem naar zijn overleden moeder zal brengen. Vanaf dat punt kan de kijker rekenen op meer vaart, maar wel van een overrompelende soort die het publiek op stormachtige wijze meevoert langs magische wezens en fantastische werelden die Mahito inzicht verschaffen in het leven, de werking van het lot en de dood.

The Boy and the Heron laveert tussen realiteit, folklore en creativiteit

Hoe onnavolgbaar sommige verhaallijnen ook lijken, de zoektocht van Mahito naar zijn overleden moeder loopt als een rode draad door de film. Het verwerken van dit aangrijpende verlies brengt de jongen langs verschillende moederfiguren die hem adviseren, leiden en weer verlaten. Mahito vangt glimpen op van andere tijdsbeelden, leert over de macht om de wereld op een eigen manier vorm te geven en ziet de hachelijke reis van bovennatuurlijke Warawara’s op weg naar hun geboorte. Opvallend is ook de wijze waarop de animefilm overspoeld wordt door diverse vogelsoorten die een onderlinge strijd voeren die doet denken aan een mix van Alice in Wonderland, Legend of the Guardians en een vleugje Waterschapsheuvel. De scenes zijn voorzien van de meeslepende soundtrack van Joe Hisaishi die steevast muziek voor Ghibli componeert. Ondanks het ongrijpbare karakter van de film, vliegt The Boy and the Heron voorbij dankzij de interessante personages die worden opgevoerd. Van de verloren oudoom die zeggenschap heeft over de wereld en het krachtige vuurmeisje Himi tot de aandoenlijke oude dametjes in de residentie die later op geheimzinnige wijze terugkeren als beschermamuletten. Miyazaki weet met The Boy and the Heron opnieuw zijn stempel te drukken in de wereld van anime en laat zijn personages in een wervelende animatie die laveert tussen realiteit, folklore en Miyazaki’s creatieve geest omgaan met diepgaande gevoelens van rouw, eenzaamheid en loyaliteit.

---

The Boy and the Heron is te zien in het filmhuis en in de bioscoop.

Regie & Productie: Hayao Miyazaki, Koji Hoshino, e.a. | Voice Cast: Somi Santoki, Masaki Suda, Ko Shibasaki, e.a. | Scenario: Hayao Miyazaki | Duur: 124 min. | Genre: Animation, Adventure, Drama | Jaar: 2023