In Maskers van schaamte geeft Peter van Beek een fatalistische inkijk in het leven van de recent gepensioneerde Saul Donkers. De ontaarde man brengt zijn dagen rokend, drinkend en peinzend door in een stil boswachtershuisje. Zijn leven in afzondering wordt op een regenachtige dag ruw verstoord als hij bezoek krijgt van Naomi Loveling. De vrouw is behalve een ex-collega ook een oud klasgenoot van Saul. Ze komt hem, onder dubieuze voorwendsels, een cadeaubon brengen. De duistere psychologische roman situeert zich in het heden waarin Saul diverse vrouwen ontmoet. Hij worstelt met een ‘fysieke afwijking’ die een diepgewortelde schaamte bij hem oproept en die hij alleen tijdelijk kan beteugelen door een mombakkes op te zetten. Door de verhaallijn heen weven zich flashbacks naar zijn jeugd die de lijn tussen realiteit en fantasie dun houden. Ze voeren langs Sauls onvermogen om in verbinding te staan met zijn leeftijdsgenoten en schetsen de moeilijke band met zijn vader, broer Herbert en vooral zijn moeder, door wie hij zich tot diep in zijn kern voelt afgewezen en die gedurende zijn jeugdjaren in een psychiatrische kliniek belandde.

Kafka Tamura is de ‘toughste’ vijftienjarige ter wereld als hij van huis wegloopt. Volgens zijn vader kleeft er aan Kafka – een pseudoniem – een oedipaal lot. Hij voorspelt dat zijn zoon hem zal vermoorden en met zijn moeder en zus zal slapen. Door alles achter zich te laten tart Kafka niet alleen het lot, hij neemt ook afscheid van een veelbewogen jeugd waarin hij door zijn moeder en zus werd achtergelaten bij zijn vader. Kafka reist met de bus naar Shikoku, het eiland der verlichting, bekend van de pelgrimsroute langs 88 tempels en witte zandstranden. Voor Kafka niets van dit alles – hij vindt geborgenheid in een bibliotheek onder de vleugels van de genderfluïde Oshima die hem later onderdak biedt in de bossen. Behalve de surrealistische gebeurtenissen rondom de tienerjongen verhaalt Kafka op het strand van Haruki Murakami over Satoru Nakata, een zestiger die met katten kan praten. Een gave die hij kreeg aan een klassenuitje gedurende de Tweede Wereldoorlog toen hij op onverklaarbare wijze tijdelijk zijn bewustzijn verloor.

Wanneer John ‘Richard’ Papen in de jaren tachtig wordt toegelaten tot Hampden College is hij gelijk onder de indruk van het select groepje studenten Oudgrieks van de charismatische docent Julian Morrow. Richard is opgegroeid in Plano, Californië en van eenvoudige komaf – de toelating tot het elitaire Hampden College, dat hij door ‘een speling van het lot’ ontdekte, omschrijft hij als een ‘loopgravenoorlog vol patstellingen’. Hoewel hij aanvankelijk van plan was geneeskunde te studeren, heeft hij er alles voor over om ook bij dit groepje ‘uitverkorenen’ te horen. Na enkele pogingen lukt dit hem en wordt hij gestaag opgenomen in het eliteclubje dat bestaat uit Edmund ‘Bunny’, Francis, Henry en tweeling Charles en Camilla. De verborgen geschiedenis van Donna Tartt wordt verteld vanuit Richard die zich al vroeg in de roman ontpopt als onbetrouwbare verteller: ‘Dit is de enige geschiedenis die ik ooit zal kunnen vertellen.’ Hij is een observator die zich ophoudt aan de zijlijn van een van de twee gruwelijke moorden die worden gepleegd onder invloed van een dionysische roes.

Na haar recentste boek over de gruwelen tijdens de Koreaanse dictatuur heeft auteur Gyeong-ha terugkerende nachtmerries over een rij zwarte boomstammen en een dreigende, oprukkende zee. De nasleep van haar boek valt haar mentaal zo zwaar dat ze het leven vaarwel wil zeggen. Haar zoektocht naar de juiste laatste woorden is de reden dat ze de daad nog niet bij het woord heeft gevoegd. Ondertussen vervalt ze in een kluizenaarsbestaan, doorstaat ze hevige migraineaanvallen en peinst ze over het bestaan: ‘Zo ging de dood aan me voorbij als een meteoriet die op de aarde dreigt in te slaan, maar er uiteindelijk rakelings langs scheert.’ In Ik zeg geen vaarwel van Nobelprijswinnaar Han Kang wordt de destructieve baan van Gyeong-ha’s depressie omgebogen door een urgent oproepje van vriendin en documentairemaakster Inseon. Zij ligt in het ziekenhuis waar ze herstellende is van een bloederig ongeluk met een zaag. Inseon doet Gyeong-ha het opmerkelijke verzoek of ze naar haar ouderlijk huis op het verlaten eiland Jeju wil afreizen om haar vogels te verzorgen.

Ruim een halve eeuw na de eerste publicatie van Joan Lindsay’s Picnic at Hanging Rock is de plotselinge, mysterieuze verdwijning van drie studentes aan het prestigieuze Appleyard College en hun wiskundedocent nog altijd niet opgelost. Sterker nog: tijdens het lezen van deze Australische gothic novel wordt het mysterie alsmaar groter en ongrijpbaarder. Op een zwoele Valentijnsdag in 1900 besluiten twintig scholieren te gaan picknicken rond Hanging Rock, vlak bij de berg Macedon in Victoria: ‘Everyone agreed that the day was just right for the picnic to Hanging Rock.’ Niet wetende dat de iconische rots een donkere schaduw zal werpen op de wolkeloze, zomerse dag, vertrekt de groep verwachtingsvol naar de open plek in de bergen. Picnic at Hanging Rock schetst vervolgens de nasleep van de verdwijning, waarbij verschillende partijen worden betrokken en het verhaal stilstaat bij de psychologische impact op de personages rondom de verdwenen vrouwen. Lindsay speelt met de suggestie dat de tragische gebeurtenis waargebeurd is en houdt de lezer geboeid door steeds meer vragen te doen rijzen.

Wanneer de populaire hoogleraar en filmmaker Jude Prior wordt gecanceld vanwege racistische en seksistische uitspraken in een video die op social media viral is gegaan, voelt collega Ditte zich verraden. Als professor literatuurwetenschap aan de Universiteit Maastricht heeft ze jarenlang met hem samengewerkt. Ze beschouwt Prior als een goede vriend en herkent hem totaal niet in de vrouwonvriendelijke leuzen die hij uit. Het bekijken van het filmpje geeft haar het gevoel ‘as if she’s trapped in an unimaginative version of Lewis Carroll’s wonderland.’ Al vroeg in Fake Fish van Josje Weusten wordt duidelijk dat het filmpje van Prior een deepfake is, bedacht en gemaakt met de app Fake It door filmstudenten Martin en Zac. Wat begint als een onschuldige studentengrap heeft niet alleen desastreuze gevolgen voor Prior, maar ook voor Martin. In een poging zijn daad te maskeren, organiseert hij in het plaatselijke filmtheater een filmavond vol films van Prior – van wie hij heimelijk groot fan is – en haalt daarbij de woede op de hals van een groep Prior haters. Wat de personages in het boek dan nog niet weten, is dat vanuit Duitsland een anti-fake news beweging in opkomst is die het eind van de Europese Unie…

Aarzeling om een affaire te verbreken, ongemak na een kerstdiner, een moment van spijt. Het zijn zomaar enkele situaties waar het in verhalenbundel Het net, de duif en de dood van Chaja Polak om draait. De personages worden met zorg rondom de innerlijke strijd geplaatst. De verhalende regels werpen er een licht op, voorzien ze van de juiste kleurschakeringen (‘helder geprint in het winterlicht van toen’) zodat de levensechte composities op het eerste gezicht net zo onbeweeglijk lijken als het stilleven op het omslag. Maar dan volgt een ontmoeting (‘ze zoenen elkaar niet’) en komt er voorzichtig een dialoog op gang: ‘”Ben je er al lang?” “Nee”, liegt ze, “ik ben er net.”‘ Niko en zijn naamloze minnares weten in ‘Wachtlokaal’ allebei dat ze elkaar in dit ‘naargeestig, hoekig en donker gebouw’ niet kunnen vertellen wat er nu werkelijk in hen omgaat. Halfslachtig draaien ze om elkaar heen. Stelliger is het personage in ‘Kerstgeschenk’ dat uit frustratie, omdat ze door haar schoonmoeder niet wordt geaccepteerd, overgaat tot een bizarre actie met komische gevolgen: ‘Mijn vraag heeft alle deuren geopend.’ De gevoelswerelden van de personages, ingekaderd in het ogenblik, bevatten een oneindige diepte om in te graven. En dat is dan…

Engeland, 1914. Sidney Ellwood en Henry (‘Heinrich’) Gaunt zijn twee leerlingen van het fictieve Preshute, een Britse kostschool in de historische streek Wiltshire. Sinds een tijdje is de veelgelezen schoolkrant The Preshutian geen blad meer vol onschuldige nieuwtjes en anekdotes, maar de plek waar ze kunnen lezen welke jongens tijdens de loopgravenoorlog in België en Frankrijk zijn gesneuveld, aan verwondingen zijn overleden of gewond zijn geraakt. In Door het grote vuur van Alice Winn is het contrast tussen de gruwelen van de oorlog en het kostschoolleven van de puberende jongens vol intriges, bravoure en fascinatie voor literatuur en Oud-Griekse teksten aanvankelijk groot. Tegen de achtergrond van de woedende Grote Oorlog voeren Ellwood en Gaunt ieder hun eigen strijd wanneer ze gevoelens voor elkaar krijgen die ze niet kunnen uitspreken. Ellwood beroept zich op literaire citaten en eigen dichtwerk om zijn emoties op cryptische wijze een plek te geven, terwijl Gaunt de muur rond zijn toch al zo gesloten aard nog hoger metselt. Als de positie van Gaunts van oorsprong Duitse familie in Engeland hachelijker wordt, meldt hij zich voor militaire dienst bij het plaatselijke Rekruteringskantoor. Niet lang daarna volgt Ellwood hem naar het front.