Een soort eelt: (sur)realistische roman over een gelaagde worsteling met rouw

12 februari 2024
Leestijd: 3 min.
, ,

De 26-jarige Sarlag (spreek uit als: haarlak ‘maar dan met een s’) heeft in Een soort eelt van Rinske Bouwman de stoffige steppe van Hövsgöl in Mongolië verruild voor Utrecht waar ‘er geen scheuren in de dingen’ zaten en ‘het rook naar niets’. Ze komt te wonen in een studentenhuis, verdient bij als medewerker op de koel-vriesafdeling van de Dirk en doet een twijfelachtige minor aan de universiteit. Terwijl ze de klanten in stilte observeert als ze door de plastic zwembadlamellen haar afdeling betreden op zoek naar diepgevroren producten, dwalen haar gedachten onwillekeurig af naar haar Nederlandse ouders in Mongolië en de trouwe, witharige jakken in de vallei. Geheel in tegenstrijd met Sarlags beweegreden om via haar verblijf in Nederland aan het toenemende verdriet van haar familie te ontsnappen, woedt er duizenden kilometers van huis een hardnekkige donkerte in haar die – letterlijk – steeds grotere proporties aanneemt.

Het verleden herkauwen

Bouwman werkt als theatermaker en is oprichter en co-artistiek leider van TG Tiefschnee. Samen met Inge Wannet vormt ze een (audio)theatermakersduo. Een soort eelt is haar debuutroman. Aan de hand van korte hoofdstukken wordt de lezer gestaag meegevoerd met de stroom van onverwerkte gevoelens van Sarlag en haar ouders. Herinneringen aan Sarlags jeugd in Mongolië waar ze opgroeide in een traditionele Mongoolse ger en werd omringd door robuuste jakken, worden afgewisseld met de eindeloze uren die ze in de supermarkt doorbrengt. Hier maakt ze bloederige vleesbeeldjes, stelt ze favorietenlijstjes samen en herkauwt ze minutieus haar verleden. Hoewel Sarlag haar best doet om de realiteit te ontvluchten, zien de mensen om haar heen haar dat het niet goed met haar gaat. Vriend Kalle vraagt veelvuldig uit belangstelling naar haar opmerkelijke jeugd in Mongolië en manager Joeri en collega Trudy voelen instinctief aan dat Sarlag een groot verlies met zich meetorst.

Gelaagde worsteling met rouw in Een soort eelt

Bouwman schrijft bedachtzaam en poëtisch. Haar proza zit vol metaforen waarin de zachte stem van Sarlags moeder wordt vergeleken met handzeep en het effect van gevoelens van rouw met overbeharing. De gedetailleerde observaties van de hoofdpersoon laten het verteltempo wat kabbelen. Wanneer Sarlags gedachtepatronen zich verweven met surrealistische gewaarwordingen die tegen het absurde aanschuren, komt er meer levendigheid in het verhaal. Het is goed te merken dat Bouwman zich heeft verdiept in de cultuur van Mongolië. Het verwerken van het nomadische Tsaatan-volk die de steppe rondom de ger van Sarlag en haar familie in de zomer bezoekt, brengt met hun rendieren en folkloristische verhalen over de natuur en het dierenrijk een diepere laag aan in het verhaal. Hoewel de Nederlandse familie haar best doet om zich aan te passen, botst de Hollandse nuchterheid met de mythische Mongoolse nomadencultuur wanneer er een gruwelijke gebeurtenis plaatsvindt. Bouwman vermengt realiteit en surrealisme tot een bodemloze poel van uitgestelde rouw waarin haar personages dreigen te verzinken. Om met dit zware gevoel te dealen, wordt de complexe worsteling met rouw in Een soort eelt treffend en gelaagd beschreven als jakken eenhoorns worden, gemis aanhoudende stilte en toenadering een vlucht.


📖 Ook lezen? Koop hier Een soort eelt of steun je boekhandel via Libris.

Eindbeoordeling: Een soort eelt
4
Eline

Ontdek meer van Eline schrijft hier

Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.

Geen reacties

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.