The Perks of Being a Wallflower & The Catcher in the Rye: twee bildungsromans

1 februari 2016
Leestijd: 5 min.
, ,
the-perks-of-being-a-wallflower-the-catcher-in-the-rye_header

Titel: The Perks of Being a Wallflower / The Catcher in the Rye
Auteur: Stephen Chbosky / J.D. Salinger
Uitgeverij: Simon & Schuster / Ishi Press
Genre: Literatuur, Coming-of-age
Bladzijdes: 240 / 228
Uitvoering: Paperback
ISBN: 978-14-711-1614-8 / 978-48-718-7619-3

“We are infinite” is een zin die blijft hangen na het lezen van Stephen Chbosky’s The Perks of Being a Wallflower. De hoofdpersoon van deze bildungsroman is Charlie Kelmeckis. Hij is een introverte tiener die vertelt over zijn leven als ‘freshman’ op de middelbare school door middel van brieven gericht aan een onbekende vriend (a.k.a. de lezer). In één van deze brieven vertelt hij over het moment waarop hij een gevoel van grenzeloosheid ervoer. Op dat moment zat hij achterin de auto met zijn vrienden op weg naar zijn allereerste feest.

Meedoen met de rest van de wereld

Als Charlie maar meedoet met de rest van de wereld komt het wel goed, zo luidt het advies dat als een rode draad door het verhaal loopt. Maar terwijl Charlie probeert ‘mee te doen’, vriendschappen sluit, verliefd wordt, de literaire canon van zijn leraar Engels verslindt en mixtapes maakt, wordt het in zijn hoofd steeds voller en voller. De brieven, die lijken op dagboekfragmenten, laten Charlies gedachten als een oneindige stroom over de pagina’s van deze bildungsroman vloeien. Dat Charlie ondertussen langzaam wordt opgeslokt door een onderdrukt jeugdtrauma, is voor de lezer al snel duidelijk. Het is vooral de vraag wanneer Charlie zijn problematiek, waarvan de symptomen sterk lijken te wijzen op PTSS, zelf onder ogen kan en durft te komen.

De stream of consciousness techniek

De zogenoemde ‘stream of consciousness’ werd eerder al toegepast door J.D. Salinger in The Catcher in the Rye. De ongezouten gedachten van Holden Caulfield, een van school getrapte tiener, overspoelen de lezer. De thematiek in de novelle uit 1951 komt overeen met Chbosky’s bildungsroman. Ook Holden wordt namelijk verteerd door een jeugdtrauma. Toch zijn Holden en Charlie erg verschillend van elkaar. Holden lijkt in geen enkel opzicht een gevoel van grenzeloosheid te ervaren. Hij denkt steevast in hokjes. Anderen worden in zijn ogen al snel afgeschilderd als ‘phonies’ die zich door ellebogenwerk naar de top van de maatschappij vechten. Holden is zó bezig met alles en iedereen om hem heen, dat hij zichzelf onbewust tekort doet.

Het trieste lot van Holden

Wanhopig klampt hij zich vast aan het idee volwassen te zijn, wellicht omdat zijn gedachten ook thuishoren in de volwassen wereld en op zijn leeftijd eigenlijk nog te zwaar zijn om te dragen. Deze mindset van hem komt vooral goed naar voren in de scene waarin Holden zichzelf afschildert als ‘the catcher in the rye’. Een beschermer die in een groot roggeveld aan de rand van een afgrond kinderen opvangt wanneer ze van de klif dreigen te vallen. Maar voor de lezer is het dan al duidelijk dat Holden eigenlijk degene is die op deze afgrond afraast en daarbij alle redding afwijst.

Bildungsromans met een lijst aan tegenstellingen

Terwijl Charlie het advies om zich enigszins aan te passen aan de maatschappij wel aanneemt, lijkt Holden dit volledig in de wind te slaan. Charlie handelt bescheiden en onzeker in het dagelijks leven. Holden balanceert soms op het randje van arrogantie en zelfverheerlijking waarbij hij kennelijk niet doorheeft dat ook hij zich gedraagt als een ‘phony’ en dus niet zo anders is als de massa die hij verafschuwt. Daar waar Charlie vooral verbondenheid en herkenning zoekt, bouwt Holden gestaag verder aan zijn muur en sluit zich steeds meer af. Charlie neemt je als een vriend mee in zijn gebeurtenissen. Holden probeert dit ook te doen, maar houdt tegelijkertijd de lezer voelbaar op afstand. Charlie accepteert zijn verlangen om erbij te horen, Holden moet dit nog leren om in deze wereld te overleven. Charlie is de onvermoede held die een stem geeft aan het introvert zijn. Holden maakt, door zijn weerbarstige houding, van zichzelf een held. En zo kan het lijstje nog wel even doorgaan.

Young Adult & literaire klassieker

The Perks of Being a Wallflower oogt toegankelijker omdat het simpelweg makkelijker is om je te identificeren met Charlie. De gedachtegang van Holden is donkerder, sarcastischer, intoleranter. Hij confronteert de lezer met de keiharde waarheid waar men eigenlijk liever niet aan probeert te denken. Het pijnlijke besef dat niets is wat het lijkt, gaat hand in hand met de Weltschmerz waar Holden (en iedereen die zich in zijn gedachtegang kan vinden) onder gebukt gaat. Het feit dat The Catcher in the Rye deze impressie zo goed weet te vangen, zorgt ervoor dat het boek het Young Adult genre ontstijgt wat het tot een echte literaire klassieker maakt. The Perks of Being a Wallflower blijft dan ‘slechts’ steken op een goede Young Adult roman die de 90’s sfeer duidelijk weet weer te geven. De muziek uit de 80’s herleeft hier. Chbosky weet daarnaast de aandacht te vestigen op het psychologisch welzijn en zet de ‘muurbloempjes’ in de spotlights (of ze nu willen of niet).


Eindoordeel: The Perks of Being a Wallflower / The Catcher in the Rye
4.5
Eline
Volg mij op:

2 reacties

  • Ramai 26 november 2016op23:00

    Beide boeken staan bij mij in het lijstje van favorieten! Erg leuk hoe je de twee hoofdpersonages met elkaar vergelijkt.

    • Eline 27 november 2016op12:13

      Bedankt voor je reactie Ramai 🙂 Tof dat de boeken ook bij jou in de favorietenlijst staan!

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.