The Pillars of the Earth: middeleeuwse fictie mist diepgang

14 maart 2016
Leestijd: 5 min.
,
the-pillars-of-the-earth-ken-follett_header

Titel: The Pillars of the Earth
Auteur: Ken Follett
Uitgeverij: Pan Macmillan
Genre: Historische Fictie
Bladzijdes: 1076
Uitvoering: Paperback
ISBN: 978-0-330-45086-7

Wat deze recensent aanvankelijk het meest aantrok om de meer dan duizend pagina’s tellende The Pillars of the Earth van Ken Follett te lezen, was het idee van een historische roman die zich afspeelt op een fictieve plaats. Terwijl Kingsbridge is verzonnen, ontvouwt het verhaal zich daar rondom enkele historisch correcte gebeurtenissen en personages uit de geschiedenis van de 12e eeuw.

The Anarchy

Follett, die oorspronkelijk thrillers schrijft, heeft volgens de proloog daadwerkelijk research gedaan naar het twaalfde-eeuwse Engeland. Hij zet zijn verhaal over de bouw van een grootse kathedraal, de Kingsbridge Cathedral, af tegen zaken als hongersnood, religieuze twisten en de heersende burgeroorlog tussen Engeland en Normandië. Deze periode, ook wel The Anarchy genoemd, kenmerkt het einde van de heerschappij van koning Henry I wanneer zijn enige zoon in 1120 om het leven komt op de White Ship. Dit noodlot laat Engeland bestuursloos achter.

Flat characters in The Pillars of the Earth

Follett begint zijn verhaal met het mysterie van dit gezonken schip dat gaandeweg het boek ontrafelt wordt. Dit geheim verbindt personages met diverse achtergronden met elkaar. Op basis van hun uiterlijk en handelingen is het al snel duidelijk welke personages ‘goed’ zijn en welke ‘slecht’. Dit is tevens een bekend fenomeen in de middeleeuwse literatuur. Hoewel het gemakkelijk is om met ze mee te leven, blijven de personages in The Pillars of the Earth louter flat characters. Ze zitten vanaf het begin tot het eind vastgekleefd aan het stereotype dat hen gegeven is. Dit is jammer, want Follett heeft een aantal interessante personen gecreëerd. Neem bijvoorbeeld Jack Jackson. Follett kiest ervoor om niet de mogelijkheid te grijpen om ze verder uit te diepen. Je zou denken dat daar in een roman van meer dan duizend pagina’s meer dan ruimte genoeg voor is.

Folletts uitwerking laat te wensen over

De eerste twee delen van het boek zijn vlot en levendig geschreven. Je leert de personages kennen, leeft mee met hun dromen en ambities of verafschuwt ze. Daarnaast lees je over de manipulaties van de kerkelijke macht en analyseer je duistere politieke intriges. Helaas is dit allemaal van korte duur. Al snel gaat het met de plot steeds meer bergafwaarts. Denk hierbij aan ongeloofwaardige plotwendingen, haastige passages, lange stukken over architectuur (die op zichzelf trouwens wél interessant en leerzaam zijn) en overbodige scènes die de overige vier verhaaldelen domineren. Het achterliggende verhaal is nog steeds prima, maar Folletts uitwerking laat soms te wensen over.

Geen romantiek in de middeleeuwen

Wie hoopt op een verhaallijn over romantische liefde in deze roerige, duistere periode zal dat in dit boek niet vinden. The Pillars of the Earth bevat veel (onnodige) seksscènes en Follett schrikt er niet voor terug ze uitvoerig te beschrijven. De vrouwelijke hoofdpersonages, Aliena of Shiring en Ellen, worden telkens beschreven aan de hand van hun uiterlijke kenmerken en lichamelijke eigenschappen. Dit brengt de hoofden van de mannen om hen heen op hol en belast hen met veel ongevraagde aandacht. Dit met verkrachtingsscènes tot gevolg. Ook deze beschrijft Follett in geuren en kleuren. Hij verplaatst zich moeiteloos in de rol van verkrachter en laat de slachtoffers achter met de vraag of ze misschien zwanger zijn geraakt. Follett gaat niet in op de verdere psychologische consequenties van het vergrijp.

The Pillars of the Earth ziet vrouwen als object

Daarnaast doen de talloze objectiveringen zeker afbreuk aan de sterke vrouwelijke personages en ook dat is jammer. Het is op een gegeven moment makkelijker om sympathie op te brengen voor Lady Regan Hamleigh (één van de schurken in het boek) dan voor haar zoon William Hamleigh. De arme stakker die zich achter de listen van zijn moeder verschuilt om zich aan elk meisje te kunnen vergrijpen waartoe hij de kans ziet. Zelfs de liefde tussen Aliena en Jack lijkt niet echt romantisch wanneer Jack zich begerig voorstelt hoe Aliena’s lichaam er over tientallen jaren uit zou zien. Nee, hier is geen sprake van romantiek maar pure lust.

Personages komen op het doek beter tot hun recht

In 2010 is The Pillars of the Earth verfilmd tot een gelijknamige miniserie van acht afleveringen. De serie volgt in grote lijnen het boek, maar het achterliggende verhaal komt op ‘het witte doek’ toch wel veel beter tot zijn recht. Terwijl Ellen en Aliena de show stelen, komen ook de mannelijke personages hier gelukkig beter uit. De ontwikkeling van Jacks personage (vertolkt door de fantastische Eddie Redmayne) wordt prachtig neergezet. Zo zie je hem van zwijgende outlaw uitgroeien tot bouwkundig genie en held van Kingsbridge. Dit is een ware kunst om te zien. Ook de vertolkingen van de sympathieke Prior Philip, de ‘badass’ bisschop Waleran Bigod en de ambitieuze Tom Builder zijn goed gelukt. Hierdoor worden de meeste personages genoeg uitgediept om te kunnen bedenken hoe Follett zijn personages had gezien.

The Pillars of the Earth is vooral in het begin een vlot en levendig boek over het leven in de middeleeuwen. Helaas tuimelt de plot gaandeweg naar beneden en weet Follett zijn boek niet van de ondergang te redden.


Eindoordeel: The Pillars of the Earth
2.5
Eline
Volg mij op:

Geen reacties

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.