Naïviteit wordt een kracht in Poor Things. Wanneer een jonge vrouw zelfmoord pleegt, wordt haar lichaam gevonden door de excentrieke wetenschapper Godwin Baxter. Op Frankenstein-achtige wijze wekt hij haar met een hoop elektrisch geknetter én door het brein van haar ongeboren kindje te implanteren, weer tot leven. Bella Baxter is geboren: uiterlijk een volwassen vrouw, maar mentaal nog maar een baby. Klinkt dit je al als bizar in de oren, zet je dan schrap, want hier is de experimentele plot van regisseur Yorgos Lanthimos naar het gelijknamige boek van Alasdair Gray pas tot bezieling gekomen. In alle opzichten is Poor Things een ongewone kijkervaring – een hallucinerende bijna, een ongemakkelijke zeker. Bella groeit op in de riante villa van Godwin – ook wel God genoemd. Hier wordt haar ontwikkeling grondig gemonitord; eerst met behulp van een dienstmeid, later voegt jonge wetenschapper Max zich bij Godwins schimmige experiment. Bella’s groeiproces gaat snel en wanneer de peuterpuberteit zich aandient, speelt de welbespraakte advocaat Duncan Wedderburn handig in op haar driftbuien door haar te verleiden om met hem mee te gaan op een trippende stedenreis per cruise.

Monster sluit de kijker op in drie perspectieven binnen één narratief. Film is een krachtig middel om sociale ongelijkheid bij een groot publiek onder de aandacht te brengen. Azië gooide in 2019 hoge ogen met Parasite. De Oscar- en Gouden Palm-winnende film van de Koreaanse regisseur Bong Joon Ho volgt een arm gezin dat geobsedeerd raakt door de luxe levensstijl van de rijke familie Park. Op slinkse en tragikomische wijze weten de familieleden het leven van de Parks zich gestaag toe te eigenen. Ook in Shoplifters uit 2018 van de Japanse regisseur Hirokazu Kore-eda stonden arm en rijk lijnrecht tegenover elkaar. De plot van deze Gouden Palm-winnaar toont een arme familie die het hoofd boven water houdt door kleine diefstallen te plegen. Met de bewogen film Monster (Kaibutsu, 怪物) keert de gevierde regisseur terug in de theaters. In een plot die steeds grimmiger wordt, overtuigt hij de kijker aan de hand van uitstekend acteerwerk en wisselende perspectieven dat niets is wat het lijkt – hoe standvastig of empathisch je ook denkt te zijn.

Miyazaki’s nieuwste werk laveert tussen realiteit en folklore. Een nieuwe (handgetekende) film van de 83-jarige (!) Hayao Miyazaki was een tijdje geleden nog ondenkbaar. In 2013 kondigde de Japanse filmmaker, die in 1985 het succesvolle Studio Ghibli oprichtte, namelijk na de release van The Wind Rises zijn pensioen aan. Enkele jaren later begon hij toch weer aan een nieuw project dat inmiddels internationaal is uitgebracht onder de naam The Boy and the Heron. Deze semi-autobiografische animefilm neemt de kijker mee terug naar de turbulente jaren van de Tweede Wereldoorlog. Daar waar Studio Ghibli’s Grave of the Fireflies broer en zus Seita en Setsuko volgt die proberen te overleven te midden van afgrijselijke bombardementen, verliest de twaalfjarige Mahito in The Boy and the Heron zijn moeder gedurende de oorlog in een allesverzengende brand. Getraumatiseerd en diep bedroefd vertrekt hij na de destructieve oorlogsjaren met zijn vader naar het nabijgelegen platteland. Hij vindt onderdak in een statige residentie waar hij al snel in contact komt met een geheimzinnige grijze reiger die hem naar een mysterieuze, met klimop versierde toren probeert te lokken.

Twee zielen, achtduizend lagen. Een eerste jeugdliefde vergeet je nooit meer. Zeker niet als je elkaar door omstandigheden uit het oog bent verloren. De vraag ‘Wat als…?’ vormt in regiedebuut Past Lives van Celine Song de spil waar het scenario bedaard omheen draait. De openingsscène toont een café waar de kijker een vrouw ziet zitten met aan weerskanten een man die haar aandachtig in zich opneemt. Langzaam zoomt de camera in op dit intrigerende drietal. Wie zijn deze mensen? Waar praten ze over? Wat is hun onderlinge relatie? Op een sobere, maar pure wijze brengt Song haar verhaal naar het Zuid-Korea van de jaren negentig. Jonge tieners No Young (Nora; Greta Lee) en Hae Sung (Teo Yoo) zijn de beste maatjes. Nora is dramatisch zoals jonge meisjes dat kunnen zijn. Hae Sung verduurt haar buien. Na school bezoeken ze vaak samen met hun families het stadspark waar ze – heel symbolisch – spelen bij een standbeeld van twee gezichten die elkaar nét niet raken. Wanneer Nora abrupt met haar familie naar Canada emigreert, komt er een einde aan deze hechte vriendschap die ieder moment in een kalverliefde had kunnen ontluiken.

Schilderen voor een hoger doel. Het veelbewogen leven van kunstenaar Vincent van Gogh biedt nog altijd een vruchtbare bodem voor filmbewerkingen. Vooral de laatste maanden die hij doorbracht in het dorpje Auvers-sur-Oise, vlakbij de Franse hoofdstad Parijs, lenen zich hier goed voor. Niet alleen produceerde hij er tientallen schilderijen en tekeningen, hij raakte in die periode ook bevriend met post-impressionistische schilder Paul Gauguin, sneed zijn eigen linkeroor af en worstelde hevig met ‘melancholische’ buien en een kelderende mentale gezondheid. In 2017 deed de biografische animatiefilm Loving Vincent een memorabele poging om Van Goghs laatste dagen te reconstrueren via handgeschilderde frames in de kleurrijke, expressieve stijl van zijn wereldberoemde schilderijen. Een jaar later biedt At Eternity’s Gate een realistische kijk op de laatste fase uit het leven van de getroebleerde kunstenaar.

Suzume bevat wormhole naar een apocalyptische roadtrip. Na het overweldigende succes van Your Name en Weathering With You (Comix Wave Films) is Japanse regisseur-scenarist Makoto Shinkai terug. Bij veel Nederlanders is hij misschien nog niet zo bekend, maar in Japan wordt hij in één ademteug genoemd met Hayao Miyazaki (Studio Ghibli). Ook onder animefans is hij al jarenlang een naam om in de gaten te houden. Dat zijn nieuwste film Suzume hier direct in de ‘grote’ bioscoop te zien is, is dus helemaal niet zo verrassend! Terwijl Shinkais vroegere werk vooral ging over de grootse emoties van tieners, draait het in zijn laatste films om natuurgeweld, tijdverschuivingen en een vleugje Japanse mythologie waar een liefdesverhaal doorheen verweven is. In Suzume volgt de kijker de 17-jarige Suzume Iwato. Sinds de dood van haar moeder woont ze bij haar tante op het zuidelijke eiland Kyushu. Op weg naar school komt ze een mysterieuze jongen tegen. Het is Souta Munakata die op zoek is naar verlaten plekken en ruïnes. Suzume helpt de knappe onbekende jongen, maar raakt vervolgens betrokken bij zijn werk als Closer van deuren die opeens overal in Japan op geheimzinnige wijze opduiken.

Chupa tracht in voetsporen te treden van E.T. Vlak voor het lange paasweekend bracht Netflix Chupa naar de streamingdienst. De titel van de film doet in eerste instantie denken aan de immer populaire Chupa Chups, maar het draait hier niet om snoepgoed. Na een tragisch verlies slijt Alex (Evan Whitten) zijn dagen met gamen op zijn Game Boy. Op school heeft hij geen vrienden. Hij wordt er zelfs gepest vanwege zijn Mexicaanse afkomst. Hierdoor wil Alex niets te maken hebben met de Mexicaanse cultuur. Hij weigert de taal te spreken en eet de traditionele gerechten van zijn moeder niet meer op. In de hoop haar zoon een leuke ervaring te geven, stuurt ze hem naar de ranch van zijn opa (Demián Bichir). De switch van Kansas City naar een klein plaatsje in Mexico is groot. Tegen zijn verwachtingen in weet Alex een band op te bouwen met zijn grootvader en leert hij de verhalen achter de folkloristische Chupacabra kennen.

Topdirigent Lydia Tár zwaait ook privé met dirigeerstok. Na de Amerikaanse MeToo-beweging zijn machtsmisbruik en grensoverschrijdend gedrag in eigen land het afgelopen jaar veelbesproken onderwerpen in de Nederlandse media. In dramafilm Tár van regisseur Todd Field (Little Children) wordt in een lange zit van ruim tweeënhalf uur een muzikaal psychologisch portret van de succesvolle dirigent Lydia Tár (Cate Blanchett) geschetst. Aan de hand van een diepzinnig interview met Adam Gopnik (The New Yorker) presenteert de gefictionaliseerde Tár zich als een intelligente, charismatische en ietwat neurotische vrouw. In de scenes die volgen, ontpopt ze zich tot iemand die niet alleen (als eerste vrouw ooit) het Berliner Philharmoniker dirigeert, maar ook haar directe omgeving. Achteraf gezien werd dit al duidelijk voorafgaand aan het interview; haar trouwe assistent Francesca Lentini (Noémie Merlant) kan foutloos het biografische stukje van de maestro uit het hoofd opzeggen. Gaandeweg de film komen er steeds meer van dit soort terugblikmomenten, en blijkt de reputatie van de topdirigent niet zo vlekkeloos te zijn als ze de kijker wil doen geloven.

Afstand en nabijheid in Close. Na de ophef rondom zijn debuutfilm Girl (2018) komt Belgische regisseur Lukas Dhont met Close. Hoewel Girl aanvankelijk goed werd ontvangen en diverse prijzen in de wacht sleepte, zorgde het verhaal over een transmeisje gaandeweg voor kritiek en onbegrip. Voor Close, een op persoonlijke ervaringen gebaseerd verhaal, ging Dhont voor het scenario opnieuw een samenwerking aan met acteur en schrijver Angelo Tijssens. In plaats van een transgender meisje, zoomt de Frans-Nederlandstalige film Close in op boezemvrienden Léo (Dambrine) en Rémi (De Waele). De twee dertienjarige jongens zijn onafscheidelijk. Ze trekken de hele zomer met elkaar op, lachen en stoeien, blijven bij elkaar logeren en zodra Rémi met zijn oboe optreedt met een orkest, zit Léo steevast in het publiek.

Is Pinocchio uit het juiste hout gesneden? Het vader-zoonverhaal over een houtsnijder die droomt van een zoon en een houten jongen die er op zijn beurt van droomt om een échte jongen te zijn, bereikte een wereldwijd publiek na de vertederende Disneyverfilming in de jaren 40 van de vorige eeuw. Inmiddels is het Italiaanse kinderboek Pinocchio van Carlo Collodi al tientallen keren verfilmd. Zoals bij veel sprookjes het geval is, was het verhaal van Collodi een stuk grimmiger dan de lieflijke Disneyfilm. In 2022 verschenen maar liefst twee nieuwe versies van Pinocchio. Behalve de live-action remake van Robert Zemeckis op Disney+, kwam Guillermo del Toro met een stop-motionadaptatie van het Italiaanse sprookje. De maker van The Shape of Water vult het beeld met een treffende cast van handgemaakte poppen en geeft een duistere draai aan het wereldberoemde verhaal van Pinocchio.

Eigenaardig dorpje wakkert het kerstgevoel aan. Ieder jaar komt Netflix weer met een aantal nieuwe kerstfilms. Of het nu het fantastische A Boy Called Christmas, de inclusieve films The Happiest Season en The Holiday Calendar of de magische musical Jingle Jangle is: allemaal proberen ze het publiek in de kerstsfeer onder te dompelen. Dit jaar prijken er weer nieuwe Hallmark-achtige films binnen het vernieuwde aanbod. Om de standaard verhaallijnen een beetje te omzeilen, leek Christmas on Mistletoe Farm een uitstekende keus voor de kerstfilmrecensie van dit jaar. Weduwnaar Matt Cunningham heeft een hectisch leven in Londen. Na de dood van zijn vrouw combineert hij zijn drukke baan met de zorg voor zijn vijf kinderen. Op het moment dat hij een belangrijke pitch moet voorbereiden voor een nieuwe klant van het bedrijf waar hij werkt, ontvangt hij het bericht dat hij een boerderij heeft geërfd.

Gameverfilming Uncharted belooft gouden bergen. Nathan Drake (Tom Holland) is door de verhalen van zijn broer Sam over de Portugese ontdekkingsreiziger Ferdinand Magellaan geboeid door het zoeken naar schatten. Hoewel dit avontuurlijk klinkt, betekent dit in de praktijk vooral dat Nathan zijn baantje als barman als excuus gebruikt om ongemerkt te stelen van rijke klanten die het luxe café bezoeken. Op een avond wordt hij ontmaskerd door Sully Sullivan (Mark Wahlberg) die schattenjager is. Het toeval wil dat hij een zeemansschat van Magellaan op het spoor is. De hulp van een jonge en fitte zakkenroller als Nathan kan hij tijdens het schatzoeken goed gebruiken. En als het klopt wat Sully tussen de regels door laat merken, weet hij ook waar Nathans verdwenen broer Sam uithangt. Uncharted rolt vervolgens een wervelend avontuur uit wanneer Nathan en Sully de schat eerder moeten vinden dan de Spaanse schurk en zakenman Santiago Moncada (Antonio Banderas).