Het achtste leven van de Georgische schrijver Nino Haratischwili is een van de meest succesvolle romans van de laatste jaren. Het meer dan duizend bladzijden dikke boek volgt zes generaties lang de Georgische familie Jasji tijdens de turbulente twintigste eeuw. Met een buitengewone focus op de maatschappelijke en politieke veranderingen die in Georgië en de rest de wereld toentertijd plaatsvonden, beschrijft ze de geschiedenissen van zeven familieleden. De persoonlijke verhalen zijn opgetekend door Nitsa en opgedragen aan de jongste telg van de familie, de jonge Brilka die door de keuzes van haar voorouders in Amsterdam verzeild is geraakt. Groots opgezet en doorspekt met filosofieën, sociale ideeën en politieke machten doet Het achtste leven denken aan een lijvige Russische roman. Binnen deze kenmerkende kaders vertelt Haratischwili echter een zuiver Georgisch verhaal. Een epos als een tapijt waarin ‘elke aparte draad [is] weer een apart verhaal’ is. Een indringende familiegeschiedenis die ze heeft ‘te danken aan een eeuw die iedereen heeft bedrogen en misleid (…) aan langdurig verraad, dat als een vloek op mijn familie rustte.’

Sofie Eichner heeft een glansrijke carrière als prima ballerina opgebouwd. Hier komt ruw een eind aan wanneer ze geblesseerd raakt. In De verhalenbakker van Carsten Henn is Sofie aanvankelijk op zoek naar betekenis en acceptie. Wat is haar doel in het leven nu ze nooit meer kan dansen? Haar onvermogen om zich te verzoenen met de realiteit, drijft een wig tussen Sofie en haar partner Florian die als choreograaf werkt. Alsof dat niet voor genoeg problemen zorgt is, komt het arbeidsbureau met de mededeling dat ze snel aan het werk moet als ze haar uitkering wil behouden. Sofie besluit op de eerste vacature te solliciteren die ze tegenkomt en belandt in het nabijgelegen dorp bij Bäckerei Johannes Pape & Sohn. In deze oude dorpsbakkerij, die wordt gerund door de Calabrese Giacomo Botura, lijkt de tijd stil te staan. Ondanks de behaaglijke sfeer die er hangt en de nauwe banden die Giacomo met zijn klanten onderhoudt, is de toekomst van de bakkerij onzeker.

De bejaarde Carl Kollhoff kan zijn baan bij boekhandel Am Stadttor ver na zijn pensioen nog altijd niet vaarwel zeggen. Waarom zou hij ook? Het werken tussen de boeken en de contacten die hij er opdoet, geven zijn leven kleur. Kenmerkend voor Carl in De boekenfluisteraar van Carsten Henn is dat hij iedere dag na sluitingstijd met een pakketje boeken op pad gaat om ze persoonlijk aan klanten te overhandigen. Tijdens een van zijn boekenrondes komt hij de negenjarige Schascha tegen. Het praatgrage en slimme meisje staat erop met hem mee te wandelen. Carl is in eerste instantie wat terughoudend, maar raakt gaandeweg op het meisje gesteld. Achter de vrolijkheid van Schascha schuilt echter een ongelukkig meisje dat zich eenzaam voelt omdat ze thuis niet wordt gehoord en gezien. Alsof dat niet genoeg is, proberen collega’s de bejaarde Carl de boekhandel uit te werken door zijn boeken te verkopen zodat de oude man zijn boekenronde niet meer kan doen.

51 jaar is Joachim Meyerhoff wanneer hij in Hamsters in je hersenen getroffen wordt door een beroerte (CVA). Op dat moment helpt hij zijn dochter met haar huiswerk. Met de gezondheid van Meyerhoff was aanvankelijk niets mis. De Duitse acteur en regisseur vertolkte grote rollen in theaterstukken op de planken van het Berlijnse Maxim Gorki theater en het Deutsche Schauspielhaus in Hamburg. Op het moment van zijn CVA is hij verbonden aan het Burgtheater in Wenen. Het werk als theateracteur is intensief en stressvol, en een verhoogde bloeddruk blijkt later in het ziekenhuis de boosdoener te zijn van deze ‘Schlagerl’ – mini-beroerte. Een kleine beroerte of niet, de gevolgen zijn groot voor Meyerhoff. De linkerhelft van zijn lichaam raakt verlamd. Het linkerbeen zwalkt, de arm mist coördinatie en beweegt ongecontroleerd. De ambulance arriveert laat, en loopt tijdens de rit vertraging op omdat de Stroke Units van de Weense ziekenhuizen vol zitten. Tijd is kostbaar bij een beroerte. Hoe eerder het slachtoffer geholpen kan worden, hoe kleiner de kans is op blijvend letsel.

Gedurende de twintigste eeuw verspreidde het communisme zich razendsnel over Europa. De onscherpte van de wereld van Iris Wolff speelt zich af in Roemenië waar het dictatoriale regime van Ceaușescu vanaf eind jaren 60 de scepter zwaait. Zelfs in een dorpje op het Roemeense platteland is de spanning van de regering voelbaar. Hier wordt Samuel geboren, de zoon van Hannes en Florentine. De jongen groeit op als enig kind van de dominee en zijn vrouw, en staat eigenzinnig in het leven. Wanneer hij ouder is krijgt hij een relatie met Stana, de dochter van een spion van de geheime dienst van de Roemeense Securitate. De hoop op een beter leven in het vrije Westen lonkt. Ondanks zijn liefde voor Stana, neemt Samuel het risicovolle besluit om samen met zijn vriend Oz het communistische Roemenië te ontvluchten.

Werelden uit elkaar van Julia Franck verhaalt over de achtjarige Julia. Zij vlucht samen met haar moeder Anna en drie zussen gedurende de Koude Oorlog van Oost- naar West-Duitsland. Hier hopen ze een beter bestaan op te bouwen. Maar hoe hun moeder dit precies voor ogen ziet, wordt steeds onduidelijker wanneer blijkt dat het vijftallige gezin in totale chaos leeft. Of zoals Franck omschrijft: een leven dat “idyllisch en naar Pippi Langkous [klinkt], maar ik had geen aap en geen paard.” Anna laat haar kinderen helemaal vrij in wat ze doen, waardoor de oudste zus – die tevens Anna’s lievelingetje is – zich genoodzaakt voelt om regelmatig wat structuur en orde aan te brengen. Julia botst met haar en het front dat haar zus samen met haar moeder vormt.

In 2006 verscheen Pan’s Labyrinth. Deze horrorachtige fantasyfilm van Guillermo del Toro, bekend van onder meer Crimson Peak en Oscar-winnaar The Shape of Water, verhaalt over een duister labyrint vlakbij een vervloekt landhuis. Ruim tien jaar later heeft Cornelia Funke (de Hart van Inkt-trilogie) de Spaans-Mexicaanse film op verzoek van Del Toro in boekvorm gegoten. Pans Labyrint brengt de lezer terug naar Spanje ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Hier betrekt de dertienjarige Ofelia samen met haar hoogzwangere moeder Carmen het hoofdkwartier van capitán Vidal, ook wel de Wolf genoemd. Vidal is de nieuwe man van Ofelia’s moeder, maar erg veel lijkt hij niet om haar te geven. Om de verschrikkingen van haar huidige omstandigheden te vergeten, verliest Ofelia zich langzaam maar zeker in een legende uit haar sprookjesboek.

Hannah is 27, woont in Berlijn en werkt aan haar proefschrift. Iedere week bezoekt ze haar oma Evelyn die in een verpleeghuis woont. Evelyn is een gesloten vrouw die nooit over haar verleden praat. Als er op een dag een brief van een advocatenkantoor in Israël binnenkomt, wil Evelyn niets met de inhoud ervan te maken hebben. Hannah krijgt de brief in handen, en ontdekt dat haar grootmoeder erfgename is van een kostbare, maar verdwenen, kunstverzameling. Met nauwelijks aanknopingspunten – Hannahs moeder Silvia leeft niet meer – wordt Hannah gedwongen om haar oma dan toch eindelijk aan het praten te krijgen.