De stilte van de vrouwen: de Ilias vanuit een vrouwelijk perspectief

27 februari 2023
Leestijd: 4 min.
,
de-stilte-van-de-vrouwen-pat-barker_header

Titel: De stilte van de vrouwen
Originele titel:
The Silence of the Girls
Auteur:
Pat Barker
Uitgeverij:
Ambo|Anthos
Vertaling:
Eefje Bosch
Genre:
Literatuur, Historische Roman
Bladzijdes:
337
Uitvoering:
Paperback
ISBN:
978-90-263-4702-3

Wanneer Lyrnessus het oorlogspad van de Grieken kruist, wordt de stad op brute wijze ingenomen. Mannen, jongens en ongeborenen gaan een genadeloze afslachting tegemoet. Voor veel vrouwen wacht een nog afgrijselijker lot: eindigen als slavinnen van de Griekse soldaten. Om het naderende onheil zo lang mogelijk op afstand te houden, verstopt een groep voorname inwoners zich bovenin de citadel van de stad. Zo ook de negentienjarige Briseïs. Haar hoge rang heeft ze te danken aan haar overleden echtgenoot Mynos. Nu Lyrnessus in handen van de Grieken dreigt te vallen, is ze als schoondochter van koning Euenes een gewild doelwit. Vanaf de hoge citadel is Briseïs getuige van het vreselijke oorlogsgeweld. Wanneer Lyrnessus compleet door de Grieken is overmeesterd, verliest Briseïs haar status. Ze wordt samen met de overgebleven vrouwen naar de Griekse legerkampen gestuurd. Briseïs’ lot wordt snel bezegeld als Achilles, de held van de Grieken, haar kiest als zijn ‘trofee’. De stilte van de vrouwen van Pat Barker beschrijft de ingewikkelde verhouding tussen Briseïs en Achilles tegen de achtergrond van de Trojaanse Oorlog.

Een complex karakter

Hoewel Briseïs als krijgsbuit van Achilles een speciale positie krijgt toegekend, valt het achterlaten van haar bevoorrechte leven haar zwaar. Het complexe karakter van Achilles maakt het er niet beter op. De woede die hij op het slagveld kwijt kan, sluimert door in zijn privéleven. Zo is Achilles zwijgzaam, vervaarlijk en onvoorspelbaar. Onder al deze onrust gaat een heimelijk verlangen schuil naar zijn moeder, de meedogenloze zeegodin Thetis, die hem als kind verliet. Geheel tegen de traditie in, wordt de grootste held die de Grieken ooit hebben gekend, in de hervertelling van Barker breekbaar en minder verheven neergezet. Tegelijkertijd volgt De stilte van de vrouwen trouw de Ilias, het bekende heldenepos van de Griekse dichter Homerus. Barker beschrijft in detail de twist tussen Achilles en Agamemnon, de ‘vergismoord’ op Achilles’ trouwe vriend Patroclus en de brute nasleep van de dood op de Trojaanse soldaat Hector. Ook personages als Helena, Priamus en de helden Odysseus en Ajax krijgen in deze hervertelling een plek.

Briseïs is meer dan een pion in De stilte van de vrouwen

Het is duidelijk dat Barker vertrouwd is met de Griekse mythe over Troje. Dit wordt ook verwacht van de lezer. Het boek geeft weinig context en De stilte van de vrouwen leest als een verhaal dat qua vertelling heel dicht bij het origineel is gebleven. (Al bespaart Barker de lezer de homerische vergelijkingen die deze recensent op school tijdens de lessen Grieks moest vertalen.) Wat De stilte van de vrouwen bijzonder maakt, is de toevoeging van een vrouwelijk perspectief. Briseïs is hier geen pion die enkel leidt tot de wrok van Achilles, maar een vrouw die rouwt om haar vermoorde vader en broers en gedwongen wordt te slapen met de man die haar familie heeft afgeslacht. Via haar krijgt de lezer een inkijkje in het leven van de vrouwen in de Griekse kampen. Van het verzorgen van gewonde soldaten, het inschenken van wijn en het weven van stoffen tot het venijnige geroddel en de intriges die zich daaruit ontspinnen. Ondanks het feit dat Barker Briseïs’ visie afwisselt met die van Achilles, blijft de focus liggen op het nieuwe leven van Briseïs in gevangenschap:

‘Achteraf gezien voelde het alsof ik niet alleen had proberen te ontsnappen uit het kamp, maar ook uit het verhaal van Achilles.’

Volgens Barker ligt de kracht van (onderdrukte) vrouwen dan ook in hun door mannen opgelegde stilte, het aanvaarden van hun lot en het vanuit repressie creëren van een nieuw bestaan. Een realiteit die veel vrouwen en meisjes in oorlogssituaties nog steeds treft.


📖 Ook lezen? Koop hier De stilte van de vrouwen of steun je boekhandel via Libris.

Eindoordeel: De stilte van de vrouwen
4.5
Eline

Ontdek meer van Eline schrijft hier

Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.

Geen reacties

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.